Mondriaan, Molen bij zonlicht

Afgelopen vrijdag ben ik op de valreep naar de overzichtstentoonstelling van Piet Mondriaan in het Haags Gemeentemuseum geweest.
Het is voor mij altijd een genoegen om rond te lopen in het prachtige Art Deco gebouw dat is ontworpen door de bekende architect H.P. Berlage.

Over de tentoonstelling zelf is al veel gezegd en geschreven en omdat deze inmiddels afgelopen is zal ik het daar verder niet over hebben.



Nog wel wil ik stilstaan bij het feit dat Mondriaan een aantal prachtige schilderijen heeft gemaakt van molens. Door deze molens, uit de periode 1904-1911, te bekijken wordt de overgang van realistisch naar abstract werk inzichtelijk gemaakt.
Toen ik voor die schilderijen stond bedacht ik me dat de molens uit mijn leven misschien wel juist het omgekeerde hebben bewerkstelligd; van abstract naar concreet tegen de dingen aankijken.
Twee molens hebben een belangrijke rol in mijn leven gespeeld.

Als eerste is daar de molen De Korenaer, ook wel Molen Prins Maurits genoemd.
Ik heb als kind een aantal jaren recht tegenover deze molen gewoond.
Toen ik enkele jaren gelden nog een keer in mijn geboorteplaats Loosduinen was, viel het me op dat er tussen de molen en ons appartement bomen staan. Daar was in mijn jeugd geen sprake van en ik had vanuit mijn jongenskamer, op de 3e verdieping van het naoorlogse flatgebouw  waar wij toen woonden, een vrij uitzicht op de molen.
“De Molen”, zoals ik hem kortweg noemde, hoorde bij mij, was een baken dat er altijd stond. Majestueus toornde hij daar boven alles uit, de elementen trotserend. Deze molen verwoordde de veiligheid van mijn ouderlijke woning en troostte me wanneer ik met mezelf of mijn ouders overhoop lag. Hij wachtte op mij en steunde me.

De tweede molen die in mijn leven een belangrijke rol heeft gespeeld is De Witte Molen bij het Noord-Brabantse plaatsje Meeuwen.
Samen met mijn oudste zus logeerden wij als kinderen bij de eigenaar van deze molen, een ver familielid, die er een dierenvoederbedrijf gevestigd had. De molen werd in die tijd gebruikt voor opslag en er werden handmatig zakjes “duivensnoepzaad” en “kalk en steen” gevuld.
Tijdens deze vakanties ben ik voor de eerste keer verliefd geworden en heb ik mijn eerste seksuele gevoelens ervaren. Verwarrende emoties op weg naar de volwassenheid.

Beide molens heb ik teruggezien toen ik al lang volwassen was.
Wat mij het meest opviel was dat ze veel kleiner leken dan hoe ik ze als kind had ervaren.
Toch raakte ik ontroerd bij het zien van die molens, ontroerd door het verlies van mijn jeugd. Ontroerd door dat wat is geweest en nooit meer zal terugkomen.