Op 31 oktober 1517, vandaag precies 500 jaar geleden, publiceert Maarten Luther zijn 95 stellingen: een spraakmakend betoog waarin hij misstanden binnen de katholieke kerk aankaart.
Het manifest leidt tot grote onrust binnen de katholieke kerk en wordt aangemerkt als het begin van de reformatie.

Maarten Luther (1483 – 1546) was een Duits protestants theoloog. Hij begon als augustijner monnik en ontving het sacrament van de priesterwijding.
Hij ontwikkelde zich na zijn wijding tot hoogleraar in de moraaaltheologie aan de universiteit van Wittenberg.
De publicatie van zijn 95 stellingen tegen de handel en aflaten (vrijwaring van de bestraffing door zonden door geld aan de kerk te betalen) is het symbolische begin van het protestantisme.
In 1521 werd Luther geëxcommuniceerd door paus Leo X.

Het Lutheranisme wordt vooral in Duitsland en de Scandinavische landen beleden.
In Nederland zijn de protestanten meer volgelingen van een andere kerkhervormer, Calvijn.

Hoewel het Lutheranisme en het Calvinisme beide stromingen binnen het protestantisme zijn, verschillen ze veel van elkaar.
Calvinisten geloven bijvoorbeeld dat de eindbestemming van de mens al is bepaald en dat je daar zelf niets meer aan kan veranderen (predestinatie).
Lutheranen geloven dat ze zelf kunnen bepalen of je in de hemel komt, door oprecht in God te geloven en volgens de Bijbel te leven.

Helaas werd, en wordt er bij alle aandacht die er momenteel voor Luther is, maar weinig aandacht besteed aan het anti-Joods zijn van Luther of zelfs aan zijn Jodenhaat.
Zijn rechtschapenheid en betekenis voor het protestantisme wordt alom geprezen, terwijl zijn obscure kant veelal wordt verzwegen.
Hierdoor is een vertekend en bevooroordeeld beeld van deze man ontstaan.

Luther heeft het antisemitisme binnen Europa mede aangewakkerd.
In 1543 bracht hij een boekje uit met als titel: “Von den Jüden und ihren Lügen”. 
Hierin voerde hij de heersende haat tegen joden verder op waarbij hij zelfs voorstelde hun scholen en synagogen te verbranden, hun woningen en gebedsboeken af te nemen, ze te verbieden te bidden of te preken of zelfs maar de naam van God te noemen.
Hij ging zelfs zo ver te beweren dat er verkeerd aan zou worden gedaan ze niet te slachten om de dood van Jezus Christus te wreken.
In “Mein Kampf” noemt Adolf Hitler Luther als een van de grootste hervormers.

Tegenwoordig realiseren nog maar weinigen zich dat Luther het boekje “Over de Joden en hun Leugens” heeft geschreven.
Natuurlijk zullen de meeste Lutheranen in deze tijd de antisemitische denkbeelden van Luther niet onderschrijven, maar het lijkt mij wenselijk, zo niet noodzakelijk, bij heldendom kritisch te blijven en daar waar nodig kanttekeningen te plaatsen en/of afstand te nemen, waardoor wellicht veel ellende voorkomen kan worden.