Pas stootte ik hard mijn hoofd. Heel klassiek tegen het openstaande deurtje van een keukenkastje. Het was een behoorlijke klap met als resultaat een klein bloedend driehoekje op mijn schedeldak dat een schrijnende, kloppende pijn veroorzaakte.

Toen ik later met een kop koffie zat dacht ik na over fysieke pijn. Hoe vaak in mijn leven ik pijn en vooral pijntjes heb ervaren? Ik ging terug in de krochten van mijn geheugen, mijn “pijngeheugen.”

De vroegste herinnering aan iets waarbij pijn om de hoek komt kijken moet die keer zijn geweest dat mijn keelamandelen werden geknipt. In de jaren vijftig van de vorige eeuw gebeurde dat preventief bij heel veel kinderen. Ik herinner me dat ik met mijn ouders in het Juliana Kinderziekenhuis aankwam en er een hele rij kinderen in de gang stond te wachten op hun beurt. Ik weet nog dat ik bij een verpleegkundige, die een grote witte kunststof schort droeg, op schoot moest gaan zitten, met mijn gezicht gericht naar een arts die voor haar stond. Nog voel ik haar armen die ze stevig om mij heen klemde zodat ik nauwelijks nog kon bewegen. Ik herinner me een soort ballonnetje waarop ik hard moest blazen zonder het tuitje uit mijn mond te mogen nemen en waardoor ik een vreemde smaak in mijn mond kreeg. Ik weet nog dat toen ik weer ontwaakte uit de lichte verdoving, ik op een soort commode lag en dat de zon op mijn gezicht scheen en mijn moeder zich bezorgd over mij heen boog. Het was bloedheet in dat kleine kamertje weet ik nog. Weer zie ik mijn vader morrelen aan het raam om het open te krijgen, wat hem volgens mijn herinnering niet is gelukt. Als ik er aan terugdenk proef ik weer de ijzerachtige smaak van bloed in mijn mond en de zoete heerlijkheid van het ijsje van Jamin wat ik bij thuiskomst kreeg.

Ik moet daar liggend in dat ziekenhuiskamertje pijn hebben gevoeld, dat kan toch niet anders. Maar het gekke is dat ik de pijnsensatie niet kan terughalen. Wel al die andere zaken er omheen, maar niet de fysieke pijn.

Datzelfde ervaar ik bij andere voorvallen. Een scheurtje in de kom van mijn schouder door een val in een varkensstal vanaf een hooiberg en later de operatie aan diezelfde schouder, de extractie van een pijnlijke kies of het hechten van mijn scheenbeen na een val in prikkeldraad. Mijn gebroken enkel, waardoor ik bijna de bruiloft van zus misliep. Allemaal herinneringen waarbij ik sommige zaken nog glashelder kan terughalen, geluiden, beelden, geuren en soms zelfs smaken. Alleen de pijn blijft afwezig. Het zijn herinneringen zonder fysieke pijn.

Toch gek hè.

Geïnteresseerd? Lees ook dit artikel op de site van de Universiteit van Groningen.

Bron afbeelding: © Harme van Kamp – Amsterdam