Rond de kerstdagen denk ik altijd extra aan mijn moeder. Dat komt omdat zij op de vroege ochtend van de 19e december is gestorven en op 23 december is begraven. Alles was toen in de kerstsfeer, overal stonden kerstbomen en hingen fonkelende lampjes, behalve op de ziekenhuiskamer waar mijn moeder is gestorven. Op die kamer, waar het schemerlicht heerste, was van kerst niets te merken.

Mijn moeder is alleen gestorven. Dat wilde ze zo. De dagen en nachten voor haar dood hadden mijn zussen en ik afwisselend aan haar bed gezeten. De nacht voordat ze stierf stuurde ze mij naar huis. Ik begreep waarom. Ze kon het leven niet loslaten wanneer diegenen van wie ze zoveel hield bij haar waren.

Sinds ik in een hospice werk als zorgvrijwilliger denk ik meer aan de dood dan ooit. Dat is gezien de werkplek op zich niet zo vreemd, maar het komt mede door mijn leeftijd, denk ik. De tijd die voor me ligt is immers zoveel korter dan die achter mij. In dat hospice heb ontdekt dat het sterven net zo uniek is als het leven. Ieder mens laat het leven los op zijn of haar eigen wijze, geen sterven is gelijk.

Zoals mijn moeder er voor koos het alleen te doen, zo willen anderen zich juist omringt weten door hun geliefden. Sommigen gaan in stilte en glijden weg in hun slaap, anderen zijn tot aan de laatste ademtocht alert en aanspreekbaar. Er zijn er die strijd voeren met de demonen uit hun leven, of juist vredig en zonder angst de dood in de ogen kijken. Palliatieve sedatie, euthanasie, het komt allemaal voorbij in zijn grote verscheidenheid.

Maar er is ook een gemeenschappelijke factor: het moment van het sterven. Dat ene cruciale moment waarin het leven, zoals wij dat kennen, het lichaam verlaat, blijft bij iedere stervende een mysterie. Dat ogenblik waarop het lichaam zonder geest komt, het moment waarop de laatste adem is uitgeblazen, is van eenzelfde ingetogen schoonheid als de eerste ademhaling van een nieuw geborene. En op dat unieke moment past slechts bewondering voor het leven en nederigheid voor de dood.

Bron afbeelding: Pexels via WordPress